बालक सुभाष अन्य सबै विषयमा धेरै राम्रा थिए । तर बङ्गाली भाषा उनलाई अलिकति पनि आउँदैनथ्यो । उनले आफ्नो कमजोरी चिनेर यसलाई पूर्ण रुपमा भगाए । यस विषयमा सुभाषचन्द्र बोस आफैले लेखेका छन्— बङ्गाली मेरो मातृभाषा भए पनि म यसको एक शब्द पनि पढ्न सक्दिनथेँ ।
अन्य विद्यार्थीलाई यसको राम्रो ज्ञान थियो । मलाई स्कुलको पहिलो दिनको घटना अझै पनि सम्झना छ । शिक्षकले मलाई गाईको बारेमा निबन्ध लेख्न भनेका थिए ।मैले निबन्ध लेखेँ । म त्यस समय न त बङ्गाली भाषाको व्याकरण जान्दथेँ, न त मलाई शब्दको ज्ञान नै थाहा थियो । शिक्षकले मेरो निबन्ध पढेपछि सबै विद्यार्थी र शिक्षक खित्का छाडेर हाँसे ।
यो घटनाभन्दा पहिले कहिल्यै पनि विद्यार्थीहरु मेरो पढाइलाई लिएर हाँसेका थिएनन् । यो घटनाले मलाई मर्नुजत्तिकै बनायो ।आफ्नो कक्षामा जान्थेँ, विद्यार्थीहरु मलाई देखेर मुस्कुराउँथे । अँग्रेजीमा चाहिँ म सधैँ प्रथम हुन्थेँ । केटाहरुको व्यङ्ग्य भरिएको मुस्कानले मलाई सियोले झैँ घोच्यो ।
म यस अपमानबाट रन्थनिएर उठ्थेँ । मैले बङ्गाली भाषा पूर्णरुपमा सिकेर छाड्ने दृढ सङ्कल्प गरेँ । त्यसपछि मैले दिनरात एक गरेर बङ्गाली भाषाको व्याकरण सिकेँ र पूरा कण्ठस्थ गरेँ ।
मैले यो भाषा राम्रोसँग जानेर पनि यसलाई गोप्य नै राखेँ । वार्षिक परीक्षा भयो । मेरा सहपाठी म बङ्गाली भाषामा अवश्य फेल हुनेछु भनी विश्वस्त थिए । उनीहरुको आशामा निराशा छायो । अन्य विषय सँगसँगै बङ्गाली भाषामा पनि म प्रथम घोषित भएँ ।
साभार : ‘विश्वका उत्कृष्ट प्रेरक प्रसङ्गहरु’ पुस्तकबाट
